Alergiczne zapalenie zatok to schorzenie charakteryzujące się obecnością przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej zatok przynosowych. Jest wynikiem reakcji alergicznej na pyłki roślin, roztocza, pleśń lub inne alergeny. Jednocześnie u podłoża choroby nie leży infekcja bakteryjna ani wirusowa. Jaki jest wpływ alergii na zatoki? Poznaj najczęstsze objawy alergicznego zapalenia zatok oraz badania będące elementem nowoczesnej diagnostyki.
Alergiczne zapalenie zatok – przyczyny
Zastanawiasz się, dlaczego cały czas masz chore zatoki? Alergiczne zapalenie zatok spowodowane jest nadmierną reakcją układu odpornościowego na alergeny wziewne. Najczęstsze przyczyny alergicznego zapalenia zatok, tj. główne czynniki prowokujące reakcję alergiczną, to:
- pyłki roślin, pojawiające się głównie wiosną i latem,
- roztocza kurzu – przewlekła ekspozycja na odchody tych pajęczaków może powodować stany zapalne dróg oddechowych,
- pleśń i grzyby – to częsty problem w wilgotnych pomieszczeniach; zarodniki grzybów są silnymi alergenami,
- sierść, naskórek i ślina zwierząt domowych,
- zanieczyszczenia powietrza, występujące zarówno w pomieszczeniach (dym papierosowy, opary chemikaliów), jak i na zewnątrz (np. smog).
Po czym poznać alergiczne zapalenie zatok?
Dla wdrożenia odpowiedniego leczenia bardzo ważne jest postawienie prawidłowego rozpoznania. Bardzo istotne jest rozróżnienie, czy przyczyną wystąpienia niepokojących objawów jest infekcja, czy też katar zatokowy może być alergiczny. Dlatego w diagnostyce alergicznego zapalenia zatok zwraca się szczególną uwagę na następujące kwestie:
- temperatura ciała – często ulega podwyższeniu, jeśli objawy zapalenia zatok są skutkiem infekcji. W przypadku reakcji alergicznej pozostaje ona w normie,
- wydzielina z nosa – objawem alergicznego zapalenia zatok może być obecność przezroczystej wydzieliny; na infekcję może wskazywać jej żółtawe lub zielonkawe zabarwienie,
- typowe objawy alergii, takie jak uczucie swędzenia nosa i oczu, łzawienie czy kichanie,
- czas utrzymywania się objawów – w większości przypadków objawy infekcji ustępują po ok. 10-14 dniach, choć mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni; z kolei w przewlekłym alergicznym zapaleniu zatok mogą one utrzymywać się przez cały okres ekspozycji na alergen.
Z czym można pomylić zapalenie zatok?
Podstawą diagnostyki alergicznego zapalenia zatok są badania laryngologiczne i obrazowe. Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem; dokonuje także oceny błony śluzowej nosa i zatok pod kątem obecności polipów lub wad anatomicznych, mogących wywoływać podobne objawy.
Niezbędne są także testy na alergiczne zapalenie zatok, pozwalające zidentyfikować konkretne alergeny wywołujące reakcję układu odpornościowego. Mogą być to testy skórne lub serologiczne.
Wśród badań obrazowych szczególnie godna uwagi jest tomografia komputerowa CBCT. Jest ona niezwykle precyzyjna, co umożliwia dokładną ocenę stopnia obrzęku błony śluzowej i drożności ujść zatok.
CBCT w diagnostyce alergicznego zapalenia zatok
CBCT, czyli stożkowa tomografia komputerowa, to nowoczesna metoda diagnostyki obrazowej, która doskonale sprawdza się przy ocenie zatok przynosowych. Stanowi metodę obrazowania o wysokiej rozdzielczości, co umożliwia precyzyjną analizę struktur anatomicznych twarzoczaszki. Do jej głównych zalet należą:
- niższa dawka promieniowania, niż w przypadku innych badań obrazowych,
- krótki czas badania – obrazowanie trwa zaledwie kilkanaście sekund,
- dokładność obrazowania.
W diagnostyce alergicznego zapalenia zatok, badania takie jak CBCT są niezbędne do wykluczenia innych czynników mogących wywoływać podobne objawy, zwłaszcza polipów czy deformacji w obrębie jamy nosowej i zatok.
Alergiczne zapalenie zatok często ma przewlekły charakter, co może prowadzić do znacznego pogorszenia jakości życia borykających się z nim osób. Aby możliwe było wdrożenie skutecznego leczenia, niezbędne jest różnicowanie tego schorzenia ze stanami zapalnymi o podłożu infekcyjnym. Dlatego tak ważna jest kompleksowa diagnostyka z wykorzystaniem nowoczesnych metod, takich jak tomografia komputerowa CBCT zatok w Krakowie, wykonywana w pracowni Skanai.
Źródła:
- M. Arcimowicz, Ostre zapalenie zatok przynosowych w codziennej praktyce, Polish Journal of Otolaryngology, 4/2021, 31.08.2021, dost. 16.02.2025
- M. Świerczyńska-Krępa, Z. Świerczyński, F. Mejza, Zapalenie zatok przynosowych, Mp.pl Interna – mały podręcznik, 15.07.2024, dost. 16.02.2025
- E.O. Meltzer, D.L. Hamilos, Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – diagnostyka i leczenie: streszczenie najnowszych wytycznych, Medycyna po dyplomie 3/2012, dost. 16.02.2025