Metody diagnostyki obrazowej wykorzystywane w stomatologii i laryngologii w ostatnich latach uległy znaczącej ewolucji. Do niedawna standardem były punktowe zdjęcia RTG, które z czasem zostały wyparte przez pantomografy (OPG). Z kolei dziś metoda ta ustępuje miejsca jeszcze bardziej zaawansowanej technologii – tomografii wiązki stożkowej (CBCT). Co jest lepsze – pantomografia czy tomografia? Dlaczego CBCT w wielu sytuacjach diagnostycznych stanowi lepszy wybór? Odpowiedź tkwi w precyzji, kompleksowości i bezpieczeństwie tej metody.
Pantomogram czy tomografia – różnica między pantomografem a CBCT
Pantomogram (OPG) to klasyczna metoda obrazowania struktur kostnych w obrębie szczęki i żuchwy. Działa na zasadzie wykonania jednego, panoramicznego zdjęcia rentgenowskiego, które rejestruje pełen obraz łuku zębowego. Choć daje ogólny pogląd na stan uzębienia i kości, ma istotne ograniczenia. Obraz jest dwuwymiarowy, ponadto może zawierać zniekształcenia i nie pokazuje dostatecznie dokładnie wszystkich szczegółów anatomicznych.
Z kolei tomografia komputerowa CBCT (tomografia stożkowa) to technologia, która generuje setki zdjęć wykonywanych pod różnymi kątami, a następnie przekształca je w przestrzenny, trójwymiarowy model badanej okolicy (w przeciwieństwie do klasycznej tomografii, w której uzyskuje się obraz 2D). Taka rekonstrukcja pozwala lekarzowi na bardzo dokładną analizę struktur anatomicznych.
Każda z metod znajduje zastosowanie w stomatologii i innych dziedzinach medycyny. Co zatem jest lepsze: pantomografia czy CBCT?
Zalety CBCT w porównaniu do pantomografii
Większa precyzja diagnostyczna
W porównaniu z pantomografią tomografia CBCT pozwala na uzyskanie obrazu o znacznie wyższej rozdzielczości. Umożliwia specjaliście zobaczenie każdego szczegółu, w tym mikrostruktur kości, kanałów korzeniowych czy niewielkich zmian patologicznych. W OPG zniekształcenia i cienie nakładających się struktur mogą utrudnić postawienie prawidłowej diagnozy.
Dokładna ocena struktur kostnych
W przypadku planowania leczenia implantologicznego, w chirurgii szczękowej czy endodoncji szczególnie ważna jest precyzja. Trójwymiarowy obraz CBCT sprawdza się tutaj doskonale. Precyzyjna ocena gęstości i objętości kości, położenia kanałów nerwowych i zatok szczękowych to niezwykle ważne informacje, których nie da się uzyskać na pantomogramie, a w tomografii – tak.
Bezpieczeństwo
Dzięki rozwojowi technologii nowoczesne aparaty CBCT emitują niewielkie dawki promieniowania. Pacjenci otrzymują więc znacznie dokładniejsze badanie bez istotnego zwiększenia ryzyka radiacyjnego. Jest to istotna informacja dla pacjentów obawiających się o bezpieczeństwo badania.
Przeczytaj też: Różnice między CBCT a CT tradycyjną tomografią komputerową
Co lepsze – pantomografia czy tomografia CBCT?
W porównaniu z pantomografią CBCT szczególnie dobrze sprawdza się w takich dziedzinach jak implantologia, chirurgia szczękowo-twarzowa, endodoncja czy ortodoncja. Wykorzystuje się ją m.in. do precyzyjnej oceny struktur kostnych na etapie planowania wszczepiania implantów. Pozwala także ocenić lokalizację zatrzymanych zębów, stan kanałów korzeniowych (szczególnie w zębach o skomplikowanej anatomii) czy położenie zębów, co jest szczególnie ważne podczas planowania leczenia przy pomocy aparatu ortodontycznego.
Dlaczego lekarze nadal stosują OPG?
W porównaniu z pantomografią, tomografia CBCT ma szereg zalet. Mimo tego wielu lekarzy wciąż preferuje pantomografię. Często wynika to z przyzwyczajenia, ponadto nie każdy gabinet dysponuje aparatami CBCT. Z tego powodu zapraszamy do skorzystania z usług pracowni Skanai w Krakowie. Wykonujemy tomografię stożkową przy użyciu wysokiej klasy aparatów, gwarantujących doskonałą jakość obrazu i wysoką wartość diagnostyczną. W porównaniu z klasycznym pantomogramem, tomografia CBCT wykonywana w naszej pracowni pozwala diagnostom z różnych dziedzin stawiać szybsze i bardziej precyzyjne rozpoznania.
Początkowo standardem w stomatologii były punktowe zdjęcia RTG. Później przełomem stała się pantomografia. CBCT jest dziś naturalnym następcą OPG. W porównaniu do starszych metod diagnostycznych zapewnia nieporównywalnie lepszą jakość diagnostyki i większą precyzję. W dobie nowoczesnej radiologii nie ma praktycznie powodów, by rezygnować z CBCT na rzecz pantomografii, jeśli specjaliście zależy na najlepszej diagnostyce pacjenta.
Źródła:
- L. Moreira-Souza, L. Butini Oliveira, H. Gaêta-Araujo, M. Almeida-Marques, L. Asprino, A. C. Oenning, Comparison of CBCT and panoramic radiography for the assessment of bone loss and root resorption on the second molar associated with third molar impaction: a systematic review, Dentomaxillofacial Radiology (2022) 51, dost. 17.03.2025
- Prof. dr hab. n. med. I. Różyło-Kalinowska, Wykonywanie badania CBCT zamiast klasycznego pantomogramu i zdjęcia cefalometrycznego, Magazyn Stomatologiczny, dost. 17.03.2025